THÁNG 09-2022

 

US DEBT CLOCK . WORLDOMETERS

EPOCH - ĐKN - REALVOICE - JUSTNEWS - NEWSMAX - BREIBART - WARROOM - REDSTATE - PJMEDIA - EPV - REUTERS - AP - NTD - REPUBLIC - VIỆT NAM - BBC - VOA - RFI - RFA - HOUSE - TỬ VI - VTV - HTV - PLUTO - BLAZE - INTERNET - SONY - CHINA - SINHUA - FOXNATION - FOXNEWS - NBC - ESPN - SPORT - ABC- LEARNING - IMEDIA - NEWSLINK - WHITEHOUSE- CONGRESS - FED REGISTER - OAN - DIỄN ĐÀN - UPI - IRAN - DUTCH - FRANCE 24 - MOSCOW - INDIA - NEWSNOW  NEEDTOKNOW - REDVOICE - NEWSPUNCH - CDC - WHO - BLOOMBERG - WORLDTRIBUNE - WND - MSNBC- REALCLEAR

POPULIST PRESS - PBS - SCIENCE - HUMAN EVENT - REPUBLIC BRIEF - AWAKENER -TABLET

 

 

 

 

Thế giới không có hồi kết

Truyện tranh Marvel, vật lư lượng tử và bí mật của vũ trụ.

Spencer A. Klavan

 

Marvel Cinematic Universe (MCU) là loạt phim thành công nhất trong lịch sử điện ảnh. Cho đến nay, Marvel Studios (một công ty con của Disney) đă sản xuất 29 tựa phim - từ Iron Man năm 2008 đến T hor: Love and Thunder năm nay. Tính chung, các bộ phim đă thu về hơn 26 tỷ đô la trên toàn thế giới. Đó là trước khi tính đến các chương tŕnh truyền h́nh, tṛ chơi điện tử, tṛ chơi công viên giải trí, hàng hóa và tất cả các bộ phim khác được lên kế hoạch sản xuất trong những năm tới. Những bộ phim này đă gây ra một cảm giác văn hóa và kinh tế đáng giá hơn là gây chú ư.

Phim Marvel có thể không phải lúc nào cũng có chất lượng cao nhưng chúng có tác động lớn: chúng chiếm vị trí trung tâm trong trí tưởng tượng của người Mỹ hiện nay. Mặc dù các bộ phim có thể ngớ ngẩn và lắt léo, nhưng chúng nghiêm túc coi chúng là những câu chuyện kể giữa các thiên hà về ḷng dũng cảm và chủ nghĩa anh hùng. Marvel tŕnh bày một tầm nh́n về vũ trụ và vị trí của con người trong đó mà nhiều người dường như cảm thấy hấp dẫn. Và v́ vậy, đáng để suy ngẫm về thực tế là studio gần đây đă cố định một trong những ư tưởng gây tranh căi và gợi mở nhất trong vật lư hiện đại: ư tưởng rằng vũ trụ của chúng ta không phải là duy nhất. Marvel đă tạo ra sức hút lớn đối với khái niệm về đa vũ trụ.

Năm 2013, Marvel phát hành Thor: The Dark World , bộ phim Thor thứ hai và thứ tám trong MCU. Một cảnh trong Dark WorldSơ lược về một bảng đen mà trên đó nhà vật lư thiên văn Erik Selvig (Stellan Skarsgård) đă viết nguệch ngoạc một mớ các phương tŕnh và sơ đồ, một số hư cấu và một số đề cập đến những khám phá có thật trong cơ học lượng tử. Ở trung tâm là một liên kết tỏa sáng của các quả cầu có nhăn “616”, con số được gán cho vũ trụ của chúng ta trong truyện tranh Marvel gốc. Six-One-Six đánh dấu thực tế chính của truyện tranh, phân biệt nó với một loạt các vũ trụ song song có khả năng vô hạn. Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ḍng thời gian của các bộ phim một ngày nào đó sẽ phân nhánh thành một mạng lưới vô hạn của các khả năng thay thế (những người hâm mộ khó tính khẳng định rằng các bộ phim đă diễn ra trong một vũ trụ khác với truyện tranh, được đánh số là 199999).

Kể từ đó, đa vũ trụ đă trở thành khái niệm điều hành trung tâm của nhượng quyền thương mại của Marvel. Trong Doctor Strange (2016), Tilda Swinton vào vai một nhà thần bí theo phong cách Thiếu Lâm gọi là Ancient One, người giải thích với bác sĩ kinh khủng (Benedict Cumberbatch) rằng “vũ trụ này chỉ là một trong số vô hạn: thế giới không có hồi kết”. Các tài liệu tham khảo khác xuất hiện trong các bộ phim khác, nhưng ư tưởng thực sự đă thành công vào năm 2019 sau khi Avengers: Endgame đưa các cốt truyện trước đây của Marvel kết thúc. Tàn cuộclà phần thứ tư trong một loạt các sử thi giao thoa với các nhân vật từ tất cả các thuộc tính khác nhau cho đến nay, triệu tập các anh hùng như Captain America và Iron Man từ góc riêng của thế giới hư cấu của họ để chiến đấu tập thể với một siêu phản diện tên là Thanos. Sau khi cạn kiệt câu chuyện nhưng không phải khả năng tài chính của tài sản trí tuệ của họ, các nhà điều hành của Marvel sau đó nhấn mạnh rằng trận chiến được cho là cao trào này thực sự chỉ là một kết quả có thể xảy ra - kết quả xảy ra trong vũ trụ hư cấu này, nhưng không phải ở những người khác.

V́ vậy, các nhân vật được yêu thích giống nhau có thể đi lại trên cùng một mặt đất đă được thử nghiệm trên thị trường, với các thông số hơi khác nhau mỗi lần. Trong Eternals (2021), Armageddon được mô tả trong Endgame hóa ra chỉ là một trong số rất nhiều cuộc chiến như vậy đă xảy ra trên thế giới này — và thế giới này chỉ là một trong số nhiều hành tinh như vậy. Trong loạt phim Disney Plus Loki (2021), người anh em cùng cha khác mẹ quỷ quyệt của Thor đă phá vỡ “Ḍng thời gian thiêng liêng”, cho phép vô số phiên bản mới của những câu chuyện cũ phân nhánh ra ngoài so với những câu chuyện chúng ta biết. Trong bom tấn ăn khách Spider-Man: No Way Home(2021), ba phiên bản khác nhau của người giám hộ xui xẻo của New York từ ba loạt phim trước — do Tom Holland, Tobey Maguire và Andrew Garfield thủ vai — vật lộn với những kẻ xấu được thu thập từ tất cả các phim khác nhau (v́ mục đích mà Disney có được quyền truy cập vào các phim cũ hơn Spideys từ Sony's Columbia Pictures). Và trong chương tŕnh hoạt h́nh What If…? (2021), phát trực tuyến trên Disney Plus, các cốt truyện cũ được phát lại với một yếu tố mới, ví dụ: một anh hùng bị hoán đổi giới tính hoặc một loại virus zombie tràn lan. Chuyện ǵ xảy ra nếu…? được chủ tŕ bởi Jeffrey Wright trong vai Uatu the Watcher, một người cực kỳ thông minh, người nói rơ tiền đề bao quát của tất cả nội dung Marvel mới: “Thời gian. Không gian. Thực tế. Nó không chỉ là một con đường tuyến tính. Đó là một lăng kính của khả năng vô tận ”.

Về một khía cạnh nào đó, tṛ chơi đa vũ trụ này chỉ là phiên bản mới nhất của một chiến thuật lâu đời nhằm tạo ra nhiều doanh thu hơn và có cốt truyện dựa trên các mục yêu thích của người hâm mộ. DC Comics đă đi tiên phong trong kỹ thuật này vào năm 1961 với “Flash of Two Worlds!” ( The Flash # 123), trong đó người anh hùng phát hiện ra rằng một phiên bản của chính ḿnh từ những năm 1940 vẫn tồn tại dưới dạng một doppelgänger trên “Earth-2”. Nỗi nhớ là một yếu tố chính ngay cả ở giai đoạn đầu này: Flash cũ (bí danh Jay Garrick) có vẻ ngoài khác biệt so với Thời kỳ Hoàng kim của Truyện tranh, giai đoạn từ cuối những năm 30 đến giữa những năm 50 khi các siêu anh hùng lần đầu tiên gây ấn tượng Tâm lư tập thể của Mỹ. Phục sinh một nhân vật từ thời đại đă qua này là một cách chắc chắn để khơi gợi sự cổ vũ của sự công nhận và t́nh cảm.

Chẳng bao lâu sau người ta thấy rơ rằng vũ trụ song song là một thiết bị có tiềm năng và tính linh hoạt gần như không giới hạn. David Thorpe đă mang ư tưởng đến Marvel khi ông hồi sinh một nhân vật đă ngủ yên từ lâu, Captain Britain ( Kẻ liều mạng# 7, 1983). “Chúng tôi muốn làm bất cứ điều ǵ chúng tôi thích,” Thorpe nói với một người phỏng vấn. V́ vậy, anh ấy và nhóm của ḿnh đă tạo ra một ḍng thời gian thay thế trong đó Captain Britain có thể trở lại an toàn mà không gây hậu quả cho những câu chuyện khác đang diễn ra trong đế chế truyện tranh của Stan Lee. Ư tưởng này đă thành công đến nỗi thế giới mới của Captain Britain cuối cùng đă trở thành vũ trụ "thực", tức là mốc thời gian 616 trong đó bất cứ điều ǵ xảy ra đều là "canon". Nhưng sự hấp dẫn của đa vũ trụ đối với người sáng tạo là không có sự kiện nào thực sự được coi là vĩnh viễn hoặc không thể thu hồi. Cốt truyện cũ có thể được thay đổi theo cách hồi tố (“sửa lại”), các anh hùng và nhân vật phản diện đă chết vào năm ngoái có thể sống lại và kết quả thu được trong một vũ trụ này có thể khác nhau một chút hoặc đáng kể trong vũ trụ khác. Đa vũ trụ mang lại cho tất cả sự gắn kết,

Bóng của Chúa

 Trong truyện tranh, đa vũ trụ đi kèm với một liều lượng hài hước trại lành mạnh. “Có rất nhiều lời châm biếm,” Thorpe nói: “Chúng tôi đă đặt lưỡi vào má ḿnh.” Trong Marvel's Fantastic Four , một ác nhân thiên tài được gọi là "Người tạo ra" t́m thấy một trung tâm mà từ đó anh ta có thể kiểm soát tất cả các vũ trụ ( Ultimates 2 , vol. 2, # 9, 2017). “Ở đây, chúng tôi có thể viết lại mọi câu chuyện,” Nhà sản xuất ca ngợi và người ta không thể không nhận ra một cách thích thú rằng bản thân các nhà văn đang ở cùng một vị trí. Tinh thần tự ti của Stan Lee và sự tinh thông của cộng sự Steve Ditko đối với thể loại phim khoa học viễn tưởng, đă lan tỏa toàn bộ doanh nghiệp. Nhưng mặc dù những vai khách mời kỳ lạ của Lee đă giúp truyền đạt nhận thức về bản thân tương tự như trong phim (người cuối cùng của anh ấy xuất hiện trong Avengers: Endgame), và mặc dù các bộ phim của Marvel vẫn c̣n đầy rẫy những tài liệu tham khảo nói đùa và biết rơ, nhưng bản thân đa vũ trụ ngày càng được thể hiện như một đề xuất nghiêm túc. “Tôi là thành viên cấp cao của Quỹ Baxter và tôi chuyên nghiên cứu về đa vũ trụ,” Christine Palmer (Rachel McAdams) thẳng thắn giải thích trong Doctor Strange và Đa vũ trụ của Madness (2022). Mordo, kẻ thù không đội trời chung của Strange trong vũ trụ này và đôi khi là bạn ở vũ trụ khác, những kẻ ám ảnh với trọng tài sử thi về “sự mô tả thực tại” mà Strange đă thỉnh thoảng xuất hiện khi du hành giữa các thế giới. Theo thời gian, giọng điệu của bộ phim truyền h́nh đa vũ trụ của MCU đă chuyển sang hướng hoa mỹ.

Một phần của sự thay đổi này liên quan đến uy tín mà Marvel đang cố gắng vay mượn từ khoa học đời thực. Bằng cách dựa trên những ư tưởng mới nhất trong vật lư lượng tử, các bộ phim tạo cảm giác rằng họ đang chạm vào những bí mật sâu xa nhất của bầu trời và trái đất. Một giả định hiện đại phổ biến là khoa học đă thay thế siêu h́nh học và tôn giáo như một câu chuyện cuối cùng về chúng ta là ai và tại sao chúng ta ở đây. Nhà sinh vật học tiến hóa Richard Dawkins viết trong cuốn The Selfish Gene(Năm 1976). Ông tiếp tục trích dẫn với sự tán thành của nhà cổ sinh vật học GG Simpson: “[A] Sẽ cố gắng trả lời câu hỏi đó trước năm 1859 là vô giá trị và… chúng ta sẽ tốt hơn nếu chúng ta hoàn toàn bỏ qua chúng.” Dawkins và các đồng nghiệp của ông “những người vô thần mới” đă làm rất nhiều để phổ biến ư tưởng rằng Aristotle, Plato, Moses, Christ, Muhammad và ilk của họ đă lỗi thời theo khám phá khoa học. Nếu các quy luật toán học của thế giới vật chất có thể cung cấp một bức tranh toàn cảnh về thực tế, th́ tất cả ư nghĩa của cuộc sống sẽ được t́m thấy thông qua thực nghiệm và lư thuyết khoa học. Đương nhiên, khoa học viễn tưởng là loại h́nh nghệ thuật có thể cho chúng ta biết nhiều nhất về bản chất và số phận của con người.

V́ vậy, Marvel có thể tŕnh bày đa vũ trụ không chỉ là một mánh lới quảng cáo để bán phim, bởi v́ ư tưởng này hiện đang được các nhà vật lư thực tế ưa chuộng. Sự phong phú và thành công gần đây của các bộ phim có chủ đề đa vũ trụ khác cho thấy rằng các hăng phim đối thủ cũng đang tuân theo sở thích khoa học: trong A24's Everything Everywhere All At Once(2022), chẳng hạn, Dương Tử Quỳnh đóng vai một chủ tiệm giặt là người phải đuổi theo con gái của ḿnh từ chiều không gian này sang chiều không gian khác với nỗ lực ngăn chặn chủ nghĩa hư vô vốn có tự nhiên sau khi bị lạc vào thế giới vô tận. Trong một cuộc phỏng vấn với Alex Abad-Santos của Vox, nhà vật lư Spyridon Michalakis xác nhận rằng điện ảnh đa vũ trụ thực sự t́m kiếm ư nghĩa trong khoa học hiện đại (“Mọi thứ mọi nơi mọi lúc, được giải thích bởi một nhà vật lư lượng tử,” vào tháng 4 năm 2022). Michalakis lập luận rằng sức mạnh của bộ phim đến từ sự sâu sắc của một vật lư mới đặt ra “vô số thời gian trong không gian, tất cả đều xảy ra cùng một lúc”.

Lư thuyết đa vũ trụ ngoài đời thực này đă trở nên thịnh hành như một cách giải quyết những bí ẩn làm phật ḷng các nhà khoa học kể từ những năm 1920, khi Erwin Schrödinger và Werner Heisenberg đi tiên phong trong cơ học lượng tử. Các phương tŕnh của Heisenberg và Schrödinger cho rằng các hạt hạ nguyên tử, chẳng hạn như các photon tạo nên ánh sáng, có thể tồn tại ở nhiều trạng thái cùng một lúc cho đến khi chúng được quan sát thấy. Ư tưởng “chồng chất” này là một thành phần chính trong “Giải thích Copenhagen” của vật lư lượng tử được Heisenberg và những người khác như Niels Bohr ưa thích. Chồng chất có nghĩa là trả lời các câu hỏi như "ánh sáng là hạt hay sóng?" với một âm thanh vang dội nhưng khó hiểu, “cả hai”.

Schrödinger nhận thấy khái niệm này rất đáng lo ngại bởi v́ nó ngụ ư rằng thực tế theo một nghĩa nào đó là những ǵ chúng ta tạo ra nó. Theo trường phái Copenhagen, về cơ bản, vật chất là vô định cho đến khi nó gặp bộ óc con người. Immanuel Kant, người đă gây ấn tượng mạnh mẽ đối với các nhà lư thuyết Copenhagen, cho rằng chúng ta đơn giản không thể biết được bản chất khách quan của những thứ “ngoài kia”, không phụ thuộc vào nhận thức của chúng ta. Nhưng các thí nghiệm lượng tử gợi ư một điều ǵ đó c̣n căn bản hơn: rằng thế giới vật chất có thể không có thực tại khách quan xác định ngoại trừ mối quan hệ với ư thức chủ quan của con người.

Con mèo tưởng tượng nổi tiếng của Schrödinger được thiết kế không phải để ủng hộ ư tưởng nghịch lư này, mà để nhấn mạnh nó phản trực giác như thế nào. Con mèo ngồi trong một chiếc hộp chứa chất độc sẽ chỉ được giải phóng nếu một nguyên tử phóng xạ duy nhất xảy ra phân ră. V́ các nguyên tử phóng xạ chưa được quan sát nên chúng vừa bị phân ră vừa không bị phân ră, nghĩa là sau một thời gian con mèo vẫn c̣n sống vàchết. Nếu điều đó về cơ bản là không thể chấp nhận được, th́ phải có một số cách hiểu khác về vật lư lượng tử. Schrödinger đă nổi một trong một bài giảng năm 1952. Điều ǵ sẽ xảy ra nếu, ông hỏi một cách ngượng ngùng, các kết quả khác nhau của các phương tŕnh lượng tử “không phải là lựa chọn thay thế, nhưng tất cả thực sự xảy ra đồng thời”? Nói cách khác, điều ǵ sẽ xảy ra nếu, thay v́ vừa chết vừa sống trong thế giới của chúng ta, con mèo lại chết ở một số thế giới và sống ở một số thế giới khác? Đây là tài liệu tham khảo đầu tiên được biết đến về "cách giải thích nhiều thế giới", và do đó là lư thuyết đa vũ trụ hiện đại.

Như David Deutsch của Trung tâm Tính toán Lượng tử của Oxford đă chỉ ra trong Sự khởi đầu của Vô cực(2011), bản thân Schrödinger dường như không bao giờ thực hiện xa hơn ư tưởng về nhiều thế giới song song tồn tại đồng thời. Nhưng nhà vật lư người Mỹ Hugh Everett III đă làm như vậy ngay sau đó, bổ sung cho khái niệm này bằng toán học mạnh mẽ hơn vào giữa những năm 1950. Và một phiên bản khác của đa vũ trụ cũng đă đạt được sức hút trong thời đại lư thuyết dây, một mô tả về vũ trụ trong đó các dây một chiều nhỏ bé dao động ở các tần số cụ thể để tạo ra các định luật vật lư. Những đóng góp mang tính bước ngoặt của Stephen Hawking cho ngành này hứa hẹn sẽ dung ḥa hành vi lượng tử kỳ lạ của các hạt cơ bản với các định luật không gian và thời gian mà Albert Einstein đă vạch ra trong thuyết tương đối của ông. Cuối cùng, lư thuyết dây đă trở thành một ứng cử viên nặng kư cho danh hiệu được nhiều người thèm muốn là Lư thuyết trường thống nhất, một tập hợp các quy tắc nhất quán về mặt toán học cho tất cả các hiện tượng vật lư từ nhỏ nhất đến lớn nhất. Nhưng các phương tŕnh của lư thuyết dây có một tính chất kỳ lạ: có nhiều cách để giải chúng. Chỉ có một tập hợp các giải pháp tương ứng với thế giới của chúng ta, trong đó cuộc sống mà chúng ta biết là nó tồn tại. Những người khác mô tả một tập hợp thực tế hoàn toàn khác, rất nhiều vũ trụ tiềm năng khác với vũ trụ của chúng ta.

Vào khoảng thời gian mà điều này đang trở nên rơ ràng, các nhà vật lư cũng đang vật lộn với sự thật đáng ngạc nhiên rằng vũ trụ của chúng ta trông “được tinh chỉnh” để hỗ trợ sự sống. Các khía cạnh cơ bản của thực tế vật lư - như sức mạnh của trọng lực và khối lượng của các hạt trong hạt nhân nguyên tử - nằm chính xác trong phạm vi giá trị nhỏ mà chúng cần để sự sống ra đời. Không có lư do triết học hay toán học nào giải thích tại sao điều này phải như vậy: nó chỉ là vậy. Tất cả bắt đầu có vẻ đáng ngờ giống như ai đó đă nhúng tay vào thiết kế mọi thứ: “Một cách giải thích thông thường về các sự kiện,” nhà vật lư thiên văn Fred Hoyle cho biết, “gợi ư rằng một siêu vật có liên quan đến vật lư, cũng như hóa học và sinh học, và ở đó không phải là thế lực mù đáng nói về bản chất. " Bóng Chúa thấp thoáng.

Tất nhiên, trừ khi có nhiều thế giới hơn thế giới của chúng ta. Thuyết đa vũ trụ giờ đây đưa ra một lối thoát, cho những ai đang t́m kiếm một lối thoát, để tránh kết luận rằng vũ trụ của chúng ta được điều hành bởi một Tâm trí vĩ đại. Có lẽ nó chỉ trông theo cách đó; có lẽ, trong số tất cả các vũ trụ được mô tả bởi các phương tŕnh chuỗi, của chúng ta chỉ là vũ trụ hỗ trợ sự sống. Kết hợp lư thuyết dây với vũ trụ học lạm phát, theo đó vũ trụ giăn nở từ điểm xuất phát có mật độ cao, những người ủng hộ đa vũ trụ đề xuất rằng các vũ trụ mới có thể ra đời nếu cấu h́nh chuỗi, nguyên nhân gây ra các định luật vật lư, "phân ră" và mở rộng từ điểm khởi đầu mới điểm với luật mới.

Cỗ máy vũ trụ

"Mô h́nh toàn cảnh lạm phát theo chuỗi" mô tả một loại máy sản xuất vũ trụ. Cỗ máy này phát ra hết vũ trụ này đến vũ trụ khác cho đến khi cuối cùng nó tạo ra một thứ thỏa măn các điều kiện cho cuộc sống có ư thức, giống như những con khỉ tục ngữ không ngừng đập vào máy đánh chữ của chúng cho đến khi chúng tạo ra được văn bản của Hamlet . Câu hỏi chưa được trả lời là ai, nếu có ai, đă tạo ra cơ chế tạo ra các vũ trụ ngay từ đầu. Nhưng nh́n chung giả định là không ai làm như vậy: Bản thân Hawking, trước khi chết, đă viết trên Wall Street Journalrằng “định luật hấp dẫn và lư thuyết lượng tử cho phép các vũ trụ xuất hiện một cách tự nhiên từ hư không” (“Tại sao Chúa không tạo ra vũ trụ,” tháng 9 năm 2010). Như nhà toán học George Ellis và nhà vật lư học Joe Silk giải thích trên tạp chí Nature , "Đa vũ trụ được thúc đẩy bởi một câu đố: tại sao các hằng số cơ bản của tự nhiên ... lại có giá trị nằm trong phạm vi nhỏ cho phép sự sống tồn tại." Lư thuyết đa vũ trụ hấp dẫn chính xác v́ nó đưa ra câu trả lời cho câu hỏi đó mà không cần đến sự sáng tạo của thần thánh (“Bảo vệ tính toàn vẹn của vật lư”, tháng 12 năm 2014).

Tuy nhiên, tại thời điểm này, việc xác định nơi khoa học kết thúc và triết học bắt đầu trở nên cấp thiết. Theo bản chất của chúng, các vũ trụ ngoài vũ trụ của chúng ta không thể được quan sát, bởi v́ chúng không ảnh hưởng đến thực tế mà chúng ta trải nghiệm. Điều này khiến chúng ta không thể xác minh sự tồn tại của chúng bằng bất kỳ h́nh thức thí nghiệm khoa học nào đă biết. Deutsch lập luận rằng chúng ta có thể thấy bằng chứng về đa vũ trụ trong hành vi của các hạt lượng tử, chẳng hạn như khi các photon đi qua một thiết bị gọi là gương nửa bạc: “Khi một photon va vào một chiếc gương như vậy, nó sẽ bật ra khỏi một nửa vũ trụ và đi qua đi thẳng qua nửa kia. " Nhưng đây là một câu hỏi đáng hỏi. Toàn bộ lư do tại sao cách giải thích nhiều thế giới là một cách diễn giải là bởi v́ nó chỉ cung cấp mộtkết luận có thể được rút ra từ các bằng chứng. Một nhà lư thuyết Copenhagen sẽ nói rằng photon đi theo cả hai đường cùng một lúc, cho đến khi quan sát được. Những ǵ bằng chứng cho thấy phụ thuộc vào lư thuyết bạn đă chấp nhận, không phụ thuộc vào bản thân bằng chứng.

V́ lư do này, những người hoài nghi về đa vũ trụ muốn chỉ định nó là siêu h́nh học hơn là thực tế khoa học. Như Ellis lập luận trên tạp chí Scientific American , “Không có ǵ sai với suy đoán triết học dựa trên khoa học, vốn là những đề xuất đa vũ trụ. Nhưng chúng ta nên đặt tên cho nó là ǵ ”(“ Liệu Đa vũ trụ có thực sự tồn tại? ”Tháng 8 năm 2011). Trong Giả thuyết về sự trở lại của Chúa (2022), nhà địa vật lư và nhà triết học khoa học Stephen C. Meyer đi xa hơn: để giải thích sự tinh chỉnh của vũ trụ, ông viết, “vũ trụ học lạm phát và lư thuyết dây cần phải khẳng định nhiều điều thuần túy các thực thể giả định, các định đề trừu tượng và các quá tŕnh không thể quan sát được. ” Nói cách khác, nó có thể thú vị, nhưng nó không phải là khoa học.

Xác minh thực nghiệm đă là một yêu cầu quan trọng của thực tế khoa học, ít nhất là kể từ thời của Francis Bacon và Galileo Galilei. Không một thí nghiệm hay quan sát nào có thể tự giải thích — như Karl Popper đă quan sát vào thế kỷ 20, mọi phép đo đều chứa đầy những giả định về ư nghĩa của phép đo đó . Tuy nhiên, Popper nhấn mạnh, một lời giải thích về các hiện tượng tự nhiên phải có thể kiểm tra được th́ mới được coi là khoa học: " hiệu ứng vật lư có ư nghĩa khoa học có thể được định nghĩa là hiệu ứng có thể được tái tạo thường xuyên bởi bất kỳ ai thực hiện thí nghiệm thích hợp theo cách được quy định" (nhấn mạnh thêm). Đối với các nhà khoa học hiện đại, thí nghiệm là cái mà các nhà triết học Hy Lạp cổ đại gọi là kritērion, nền tảng của sự thật mà các tuyên bố sẽ được đo lường. Các giả thuyết khoa học được thiết kế để các thí nghiệm có thể chứng minh chúng đúng hay sai.

Những người đam mê đa vũ trụ muốn khẳng định mức độ chắc chắn khoa học tương tự, nhưng không đáp ứng các yêu cầu truyền thống của thử nghiệm. Chẳng hạn, triết gia khoa học Richard Dawid lập luận rằng “việc xây dựng mô h́nh khoa học tự nó không phải là vấn đề của suy luận logic mà là vấn đề về tính hợp lư, mạch lạc và thành công”. Nhưng đối với Ellis và Silk, “điều này đang di chuyển các mục tiêu”: rất nhiều mô tả hợp lư, mạch lạc và thành công về thực tế dù sao cũng không thể kiểm chứng được. Ví dụ, điều ác làm tha hóa linh hồn là điều chính đáng. Tôi có thể lập luận mạch lạc rằng nó làm như vậy. Và giả sử tôi đúng sẽ giải thích thành công nhiều quan sát hàng ngày của tôi, chẳng hạn như sự ghê tởm của những kẻ giết người và hiếp dâm. Nhưng không có thí nghiệm nào có thể chứng minh hoặc bác bỏ sự tồn tại của cái ác hoặc linh hồn: đây không phải là những giả thuyết có thể kiểm chứng được mà là những xác tín tâm linh. Chúng ta cần xác tín tâm linh. Chúng ta không thể nói về cuộc sống con người một cách có ư nghĩa nếu không có chúng. Nhưng việc xây dựng chúng là nhiệm vụ của các nhà đạo đức học và giáo sĩ, không phải các nhà khoa học. Đó là lư do tại sao cuộc tranh luận giữa nhiều thế giới trở nên sôi nổi: cho thuyết đa vũ trụ trở thành dấu ấn của khoa học đồng nghĩa với việc trao cho các nhà khoa học thẩm quyền của các nhà triết học và linh mục.

Và đây cũng là lư do tại sao những người sáng tạo và khán giả của Marvel dường như cảm thấy rằng cốt truyện đa vũ trụ không chỉ là tṛ tiêu khiển mà là những truyền thuyết có ư nghĩa tinh thần và đạo đức sâu sắc. Nếu khoa học đang trở thành tín ngưỡng ngoại giáo mới của chúng ta, th́ việc khoa học viễn tưởng và truyện tranh cung cấp cho chúng ta thần thoại mới là điều tự nhiên. Rốt cuộc, các siêu anh hùng đă chiếm một vị trí trong bối cảnh văn hóa Mỹ tương tự như các vị thần Olympian và á thần ở Hy Lạp và La Mă cổ đại. Trong mỗi trường hợp, chúng tôi kể đi kể lại những câu chuyện phiêu lưu trong thiên hà có những siêu nhân thể hiện những mối quan tâm của địa phương và toàn cầu của chúng tôi. Superman là viết tắt của “sự thật, công lư và đường lối của người Mỹ” giống như Theseus là hiện thân của tất cả những ǵ thuộc về người Athen trong các vở kịch như Oedipus của Sophocles ở Colonus. Và người Hy Lạp lồng triết học của họ vào những câu chuyện dân gian của họ giống như chúng ta - v́ vậy điều quan trọng là một số triết gia Hy Lạp đă có một lư thuyết đa vũ trụ của riêng họ.

Nguyên tử và Hư không

Epicurus của Samos trong thời cổ đại đă tạo ra trường hợp mạnh nhất cho đa vũ trụ. Ông đă làm như vậy trong thời đại hỗn loạn về chính trị và trí tuệ. Sau khi thời kỳ hoàng kim rực rỡ và ngắn ngủi của Athens kết thúc với thất bại trong Chiến tranh Peloponnesian, thế giới Địa Trung Hải mất đi trọng tâm của nó. Alexander Đại đế đă thực hiện một nỗ lực để đưa tất cả các quốc gia lại với nhau dưới sự cai trị của ḿnh, nhưng khi ông qua đời vào năm 323 trước Công nguyên, ông đă để lại một đế chế vụn vỡ và một nền văn minh cạnh tranh chắp vá. Thời kỳ Hy Lạp hóa tiếp theo được xác định phần lớn bởi sự tan ră của các quyền lực cũ và sự thống trị dần dần, tổng thể của La Mă. Khi quá tŕnh chuyển đổi thành đế chế của La Mă chính thức vào năm 27 trước Công nguyên dưới thời Augustus Caesar, thời đại Hy Lạp - được đặt tên cho ảnh hưởng lan tỏa và chỉ huy của tư tưởng Hy Lạp - đă kết thúc.

Sự hỗn loạn chính trị này được phản ánh trong sự phân hóa trí tuệ của thế giới nói tiếng Hy Lạp. Đó là một trong nhiều điều được Reviel Netz minh họa một cách xuất sắc trong Quy mô, Không gian và Quyển sách Văn hóa Văn học Cổ đại (2020). Netz sử dụng phân tích thống kê các văn bản c̣n sót lại của chúng tôi để chỉ ra cách các điển tích về thơ ca, lịch sử, triết học và khoa học Hy Lạp h́nh thành và cứng rắn theo thời gian. Ông lập bản đồ về nguồn gốc và điểm đến của những trí thức hàng đầu, cho thấy Athens dần dần đánh mất vị thế không thể tranh căi như là trung tâm và tiêu điểm của mọi đời sống trí thức. “[A] của kính vạn hoa Địa Trung Hải dịch chuyển và thay đổi… [trong] thời kỳ Hy Lạp hóa và thời kỳ đầu của La Mă, nó củng cố tính đa nguyên của nền văn minh Hy Lạp,” Netz lập luận.

Trong thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên, Athens nổi lên như một nơi gặp gỡ không thể tranh căi của những bộ óc vĩ đại. Socrates, người có những cuộc tranh luận nửa công khai lật đổ với ánh sáng dẫn dắt thu hút cả sự say mê và ghê tởm, đă trở thành nhân vật trung tâm trong một truyền thống triết học nổi tiếng thế giới. Nhưng mặc dù người kế nhiệm Socrates, Plato, đă thành lập một viện chính thức gọi là Học viện, không một trường học nào có thể chứa đựng những tác động của di sản Socrates. Các hệ thống đối thủ gia tăng: Stoics, Peripatetics và Cynics đều tuyên bố đưa ra những mô tả đầy đủ về cuộc sống, vũ trụ, mọi thứ. Trong số rất nhiều đối thủ này, Epicurus nổi lên với một đề xuất cấp tiến: có lẽ chúng ta không thể biết hết được. Có thể thực tế quá xa lạ và đa dạng để tâm trí con người có thể nắm bắt được đầy đủ, cũng như các dân tộc ở Địa Trung Hải tỏ ra quá kỳ quặc khi đi theo bất kỳ một nhà lănh đạo nào trong thời gian dài.

Lời khuyên về sự khiêm tốn nhận thức luận này đă khiến Epicurus nhấn mạnh rằng “[t] ở đây là vô số thế giới, một số thế giới giống chúng ta, những thế giới khác th́ không giống như chúng ta” (Diogenes Laertius, Lives of the Eminent Philosophers 10.45). Vật lư làm nền tảng cho mệnh đề này rất đơn giản: "[T] toàn bộ sự tồn tại được tạo thành từ các cơ thể và hư không." Mọi thứ đều là một vật thể vật chất được cấu tạo bởi các nguyên tử không thể phân chia, hoặc nó là không gian trống rỗng. Khi các nguyên tử di chuyển trong không gian trống, chúng va chạm theo các quy luật cố định. Tại một số địa điểm trong phạm vi mở rộng vô hạn này, các nguyên tử va chạm với nhau theo cách để tạo thành kosmos , một thế giới.

Giải thích về thủ tục này cho sự dịu dàng của Rome, nhà thơ Lucretius của Epicurean đă viết, “[Tôi] không được coi là có khả năng trong bất kỳ hoàn cảnh nào mà chỉ một ḿnh đất và trời này đă được h́nh thành… đặc biệt là kể từ khi thế giới của chúng ta được tạo ra bởi thiên nhiên: các nguyên tử tự va chạm nhau với nhau một cách tự phát và t́nh cờ. ” Với đủ những va chạm ngẫu nhiên này, một vũ trụ giống như vũ trụ của chúng ta nhất định xuất hiện. Đa vũ trụ Epicurean, giống như đa vũ trụ hiện đại, là một cỗ máy tạo ra vũ trụ, trong đó các quy luật vật lư tạo ra các thế giới vật chất vô hạn một cách ngẫu nhiên. Cả hai lư thuyết đều được phát triển để phục vụ cùng một mục đích: mô tả cuộc sống của con người có thể diễn ra như thế nào nếu không có sự can thiệp của thần thánh. Lucretius viết: “Thiên nhiên là tự do. “Cô ấy tự làm mọi thứ bằng hơi nước của ḿnh. Thần thánh không đóng vai tṛ ǵ ”( De Rerum Natura2.1023-1174). Theo thiết kế, đa vũ trụ cách ly chủ nghĩa duy vật chống lại thần học.

Khi những khả năng này xảy ra với Epicurus, các nghệ sĩ vĩ đại của thời kỳ này đă tập hợp một đa vũ trụ của riêng họ. Học giả văn học Hy Lạp về Kỷ nguyên Hy Lạp đă t́m thấy một ngôi nhà Ai Cập mới trong thư viện nổi tiếng của Alexandria, nơi các nhà phê b́nh và nhà thơ nh́n lại lịch sử huyền thoại trong nghệ thuật kể từ thời Homer. Netz viết: “Sự tái tổ chức [P] oetic đi cùng với sự tổ chức lại chính trị,” Netz viết: “một nền văn hóa thử nghiệm biểu diễn đă bị thay thế bởi nền văn hóa của giáo luật cố thủ.” Các nhà văn thời Hy Lạp hóa như Callimachus và Apollonius of Rhodes, cả nhà thơ và thủ thư tại Alexandria, đều nhận thức sâu sắc về việc ḿnh là những người đến muộn với một truyền thống nghệ thuật mà những ngày h́nh thành đă qua. Họ phản hồi bằng cách thu thập các tài liệu tường thuật cũ thành các tuyển tập toàn diện và kể lại những câu chuyện thần thoại nổi tiếng theo những cách mới tinh tế.

Trong Argonautica của ḿnh , Apollonius đă tập hợp lại tài liệu từ bi kịch Euripidean và sử thi Homeric thành một bản làm lại uyên bác về cuộc t́m kiếm Bộ lông cừu vàng của Jason. Về phần ḿnh, Callimachus tập hợp hết huyền thoại này đến huyền thoại khác thành một sử thi châm biếm gọi là Aitia ; trong khi đó, với tư cách là một thủ thư, anh ta đă lập danh mục tài sản của Alexandria một cách cặn kẽ nhất có thể trong máy tính bảng hoặc bánh kẹp của ḿnh . Dần dần xu hướng biên soạn này sẽ tạo ra cái mà ngày nay được gọi là “chu kỳ sử thi”, một sơ đồ để sắp xếp các huyền thoại trong thơ Hy Lạp theo tŕnh tự thời gian. Các bản tóm tắt sau đó của chu kỳ, như bản được ghi lại bởi một nhà ngữ pháp học tên là Proclus, làm chứng cho một loại ḍng thời gian chính mà trong đó có thể thu thập các âm mưu khác nhau. Dự án đă tồn tại trong Biến thái, một tập hợp lớn của tất cả các huyền thoại kể từ đầu thời của nhà thơ thời Augustan Ovid.

Khoa học bắt chước nghệ thuật

Chu kỳ sử thi và Vũ trụ điện ảnh Marvel chứng kiến ​​những khoảnh khắc văn hóa rất giống nhau. Trong mỗi trường hợp, những câu chuyện cũ và yêu quư được ghép lại thành những câu chuyện siêu dài. Trong mỗi trường hợp, khán giả và nghệ sĩ cũng như nh́n ngược lại những huyền thoại được yêu thích từ một thời hoàng kim đă qua. Và trong mỗi trường hợp, ḍng thời gian "có thật" được bổ sung bằng các biến thể, truyện kể lại và truyện hư cấu của người hâm mộ. Ví dụ, trong một lần lặp lại thay thế của Chiến tranh thành Troy, Helen không thực sự được đưa đến thành Troy mà được giữ an toàn ở Ai Cập trong khi Menelaus và Paris chiến đấu v́ bàn tay của cô. (Euripides, Herodotus và nhà thơ trước đó Stesichorus đều đă khám phá ra phiên bản của sự kiện này.) Helen không “thực sự” đến Ai Cập hơn Superman “thực sự” đă chết trong DC năm 1992 “Death of Superman” hay Spider-Man “ thực sự ”đă chết trong Avengers: Infinity War(2018). Nhưng trong đa vũ trụ, mọi thứ đều xảy ra ở đâu đó.

Trong thời kỳ Hy Lạp hóa, các trận chiến lănh thổ đi cùng với sự phân mảnh văn hóa và vũ trụ học Epicurean. Trong thời đại của chúng ta, quan hệ đảng phái chính trị và nguyên tử hóa xă hội đi cùng với sự trỗi dậy của lư thuyết dây của Hawking và đa vũ trụ của Marvel. Do đó, có thể gợi ư rằng các vũ trụ song song đă trở thành động lực chính trong MCU về “sự đa dạng” và “sự đại diện”, hai mệnh lệnh nghệ thuật lớn lao của cuộc cách mạng thức tỉnh. Sẽ dễ dàng loại bỏ sự ác độc da trắng trong đội h́nh chính của Marvel nếu một số vũ trụ có Captain America nữ hoặc Captain Marvel da đen. V́ vậy, Xochitl Gomez xuất hiện trong Doctor Strange và Đa vũ trụ của Madnesstrong vai America Chavez, người anh hùng quan trọng giúp bạn có thể du hành giữa các vũ trụ — tự hào đeo lá cờ cầu vồng-plus-trans-plus-BLM mới làm ghim cài áo. Thế giới vô hạn có nghĩa là danh tính vô hạn, hoán vị nhân khẩu học vô hạn và nhóm tập hợp trên màn h́nh. Nhưng nếu danh tính, như cốt truyện, có thể được chọn và bỏ lại theo ư muốn, liệu bất kỳ danh tính nào trong số chúng có ư nghĩa ǵ không?

Bao trùm toàn bộ mọi thứ, ở cả hiện đại và cổ đại, là một cảm giác hỗn loạn và đứt găy, một thế giới thống nhất từng có nguy cơ tan ră thành các phe phái thù địch. Netz giải thích: “[T] ông ấy đến từ các chế độ quân chủ đă không mang lại một hệ tư tưởng thống nhất: sự đa dạng, thay vào đó, được tích lũy. Như trong chính trị, trong khoa học và nghệ thuật cũng vậy: ở mọi nơi đều có cảm giác rằng không có logic chi phối nào có thể thống nhất thế giới. Khi các cộng đồng chính trị và văn hóa phân tán như các nguyên tử vào khoảng không, ngày càng có nhiều nghi ngờ rằng trung tâm không thể giữ được.

Khi triết học, văn học và thần thoại hội tụ về một nhóm ư tưởng duy nhất, có vẻ như chúng đang gợi ư điều ǵ đó sâu sắc bên trong Zeitgeistcủa một nền văn hóa. Marvel Cinematic Universe là một câu chuyện ngụ ngôn cho thấy bằng ngôn ngữ của câu chuyện những ǵ các nhà duy vật diễn đạt bằng ngôn ngữ của suy đoán vũ trụ. V́ không thể chứng minh được đa vũ trụ bằng thực nghiệm, nên nó mang tính chất thần thoại hơn là khoa học. Và giống như tất cả các thần thoại, nó truyền tải một tập hợp các tín ngưỡng văn hóa thông qua h́nh ảnh và cách kể chuyện. Những niềm tin văn hóa đó là: khoa học vật lư là khởi đầu của mọi trí tuệ, rằng loài người là một tai nạn, và rằng Thượng đế đă chết. Chúng ta hành động như thể những giả định này đă được khoa học chứng minh theo kinh nghiệm, nhưng thực tế th́ ngược lại: niềm tin của chúng ta rằng vũ trụ là ngẫu nhiên và không quan tâm đến việc giải thích của chúng ta về dữ liệu mà khoa học cung cấp. Đó là lư do tại sao đa vũ trụ của Marvel Studios và đa vũ trụ của các Nhà vật lư đều nằm trong cùng một xu hướng. Cả hai đều cố gắng xây dựng một "mạch lạc, hợp lư,

Họ đang thất bại. V́ khi nghệ thuật đại chúng của chúng ta trở nên đa vũ trụ hơn, nó cũng trở nên nông cạn và không mạch lạc hơn. Điều khiến MCU ngày càng mệt mỏi và vô trùng về mặt nghệ thuật chính là sự từ bỏ thực tế này cho thực tế khác, liên tục sửa đổi các câu hỏi có vẻ đă được giải quyết. Các nhân vật chết đi và sống lại hoặc xuất hiện trở lại trong một vũ trụ khác; cuối cùng, ngay cả sự kiện cái chết của họ hầu như không mang trọng lượng cảm xúc. Khán giả không khỏi xúc động khi chứng kiến ​​Người Nhện của Tom Holland tan thành bụi không gian. Nhưng một khi anh ấy và những người khác tái hiện thực trong Endgame , nó bắt đầu giống như không cócủa các sự kiện trong chuỗi có bất kỳ hậu quả lâu dài nào. V́ trong đa vũ trụ, không có sự kiện nào loại trừ sự kiện ngược lại xảy ra đồng thời, các câu chuyện không c̣n được quy định bởi logic hành động của con người mà bởi hợp đồng của các diễn viên và sự thuận tiện tài chính của các nhà điều hành hăng phim.

Do đó, mọi bộ phim Marvel mới giờ đây đều khiến những câu chuyện trước đó trở nên lỗi thời hoặc không c̣n liên quan một cách hiệu quả. Hiệu ứng này đạt được một cách tinh tế nhất trong Spider-Man: No Way Home , bộ phim lặng lẽ viết lại phần kết của mọi bộ phim Spider-Man trước đó để kể một câu chuyện hấp dẫn trong ḍng thời gian của riêng nó. Điều này làm cho cốt truyện trước mặt chúng ta trở nên thú vị, nhưng biến mọi bộ phim trước đây mà khán giả đă từng bị đầu tư vào ngơ cụt và một tṛ lừa bịp. Tương tự, EternalsKhông thành một câu chuyện kể bởi v́ nó ám chỉ tất cả những ǵ đến trước khi nó thực sự được tranh luận: khi sự xuất hiện của những sinh vật gần như bất tử với những quyền năng không thể tưởng tượng được, các sự kiện và nhân vật trước đó trông, hồi tưởng lại, không đáng kể. Những anh hùng cũ và mối quan tâm của họ chỉ trở thành một đốm sáng so với cuộc sống của những người mới đến. Ở cấp độ cao của những nhân vật chính như thần thánh này, những lựa chọn đạo đức cũng không có ư nghĩa ǵ nhiều. Sersi (Gemma Chan), người nổi lên như nhân vật chính của Eternals, đạt được một chiến thắng mà cuối cùng phải dẫn đến cái chết nhiệt của vũ trụ. Cô ấy cảm thấy hài ḷng nhất về chiến thắng này, và tự hỏi liệu hành động của ḿnh có đúng hay không. Chà, cô ấy có thể, v́ trong một vũ trụ vô hạn và ngẫu nhiên chỉ có ḍng nguyên tử, không bị chi phối bởi tâm trí tối thượng, những từ như “đúng” và “sai” khó có thể có nhiều công dụng khi bắt đầu.

“Trong đa vũ trụ vô tận, có một phương pháp chữa khỏi mọi bệnh tật. Một giải pháp cho mọi vấn đề, ”Scarlet Witch (Elizabeth Olsen) trong Doctor Strange và Đa vũ trụ của Madness nói . Cô ấy chính xác đúng, và đó chính xác là vấn đề: hai tiếng rưỡi tàn sát vô nghĩa sẽ kết thúc chúng ta trở lại ngay nơi chúng ta bắt đầu nếu người chết sẽ được sống lại ngay sau khi đoạn tín dụng được tung ra. MCU đa vũ trụ là một thế giới không có câu chuyện cổ tích, ư nghĩa đạo đức hay bi kịch, bởi v́ nó là một thế giới không có hậu quả.

Không có sự thất bại nghệ thuật nào chứng minh rằng đa vũ trụ không tồn tại hoặc Thiên Chúa tồn tại, v́ lư do đơn giản là không có tuyên bố nào là một giả thuyết khoa học có thể được chứng minh hoặc bác bỏ. Họ đang cạnh tranh với nhau các thần học — một trong số đó được truyền lại cho chúng ta thông qua trí tuệ của tổ tiên, một trong số đó được truyền lại cho chúng ta bởi các giáo sĩ giả khoa học và bởi tinh thần của thời đại lỗi mốt của chúng ta. Tuy nhiên, một cách phân xử giữa các thần học là đặt câu hỏi liệu họ có thể truyền cảm hứng cho nghệ thuật thể hiện toàn bộ bản chất của con người một cách thỏa măn hay không. Với khả năng này, người ta nói rằng lư thuyết đa vũ trụ đă truyền cảm hứng cho sự bóc lột ngày càng vô nghĩa và bóc lột của MCU, vốn thể hiện một cách chân thành chủ nghĩa anh hùng ngay cả khi nó miêu tả một thế giới mà hành động của con người không thể có hậu quả hoặc ư nghĩa.

Có lẽ một tập hợp các câu chuyện khác sẽ có ư nghĩa tốt hơn về những ǵ khoa học khám phá. Có ít nhất một cách giải thích dữ liệu có thể giải thích cho vật lư lượng tử và thực tế của trái tim con người. Cách giải thích đó diễn ra như thế này: Đức Chúa Trời đă tạo ra chúng ta và Ngài muốn chúng ta biết Ngài, một phần bằng cách nghiên cứu công việc thủ công của Ngài thông qua khoa học và lư trí. Một vị Chúa như vậy rất có thể đă tạo ra một vũ trụ được thiết kế để chứa chúng ta và chúng ta được nh́n thấy — một thực tại chỉ thành hiện thực thông qua mối quan hệ với ư thức của chúng ta, như cách giải thích của Copenhagen về vật lư lượng tử cho thấy. Thật vậy, Đức Chúa Trời, Đấng tạo ra một thực tế như vậy nghe có vẻ khủng khiếp giống như Đức Chúa Trời tạo ra các loài động vật, nhưng mời loài người hoàn thiện tạo vật bằng cách đặt tên cho chúng. Anh ấy vẫn đang mời chúng tôi làm như vậy, mỗi khi chúng ta nh́n ra thiên đàng tuyên bố sự vinh hiển của Ngài ngay cả bây giờ. Đó chắc chắn là một câu chuyện đáng kể.

Spencer A. Klavan là phó tổng biên tập của Clare-mont Review of Books, người dẫn chương tŕnh podcast Young Heretics, và là tác giả của cuốn sách How to Save the West (Nhà xuất bản Regnery) sắp ra mắt.

 

 

 

   

NHẬN ĐỊNH

 

THÁNG 7-2022

 

THÁNG 12

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

The NewYorker .The NewYork Post .The Daily Caller .The Freedom Wire .The Total Conservative

 

THÁNG 11

The NewYorker .The NewYork Post .The Daily Caller .The Freedom Wire .The Total Conservative

 

THÁNG 10

 

THÁNG 9/2020

 

VĂN HÓA - LỊCH SỬ

 

TỔNG HỢP BÀI VỞ CÁC DIỄN ĐÀN

 

The NewYorker .The NewYork Post .The Daily Caller .The Freedom Wire .The Total Conservative

 

VẤN ĐỀ TÔN GIÁO

 

 


Tặng Kim Âu


Chính khí hạo nhiên! Tổ Quốc t́nh.
Nghĩa trung can đảm, cái thiên thanh.
Văn phong thảo phạt, quần hùng phục.
Sơn đỉnh vân phi, vạn lư tŕnh.


Thảo Đường Cư Sĩ.

 

SERVED IN A NOBLE CAUSE

 

 

 

 

Vietnamese commandos : hearing before the Select Committee on Intelligence

of the United States Senate, One Hundred Fourth Congress, second session ...

Wednesday, June 19, 1996

 

CLIP RELEASED JULY 21/2015

https://www.youtube.com/watch?list=PLEr4wlBhmZ8qYiZf7TfA6sNE8qjhOHDR6&v=6il0C0UU8Qg

  

 

US SENATE APPROVED VIETNAMESE COMMANDOS COMPENSATION BILL

http://www.c-span.org/video/?73094-1/senate-session&start=15807

BẮT ĐẦU TỪ PHÚT 4:22:12 - 4:52:10  (13.20 - 13.50)

 


Liên lạc trang chủ

E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com

Cell: 404-593-4036

 

Những người lính một thời bị lăng quên: Viết Lại Lịch Sử

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


VIETNAMESE COMMANDOS

  1. Một Trang Lịch Sử

  2. Viết Lại Lịch Sử  Video

  3. Secret Army Secret War Video

  4. Đứng Đầu Ngọn Gió Video

  5. Con Người Bất Khuất Video

  6. Dấu Chân Biệt Kích Video

  7. Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video

  8. Huyền thoại về:"Những người lính một thời bị lăng quên" Kim Âu

  9. Phản Bội Kim Âu

  10. Tiếng Nói Công Lư Kim Âu

  11. Vietnam’s ‘Lost Commandos’ Gain Recognition in Senate

  12. President Unit Citation at Fort Bragg

  13. Vietnamese Commando never knew U.S. declared him dead

  14. Back from the dead

  15. Bill of Compensation

  16. Miami! Gian Hùng Lộ Mặt  Kim Âu 

  17. Honoring Vietnamese Commandos

  18. Honoring South Vietnamese Army

  19. Vietnamese Commandos Win Last Battle

  20. Uncommon Betrayal

  21. Go to congress

  22. Trong Gịng Lịch Sử Kim Âu

  23. Oplan 21 Kim Âu

  24. Biệt Kích Gỉa, Biệt Kích Thật Kim Âu

  25. Xuyên Tạc Lịch Sử Kim Âu

  26. Cảm Nghĩ Đầu Xuân (2011)

  27. Những Tên Miệng Hùm Gan Sứa Kim Âu

  28. Loretta Sanchez Không Hề Gian Dối Kim Âu

  29. Ăn Qủa Nhớ Kẻ Trồng Cây Kim Âu

  30. The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.

  31. Lá Thư Tự Thú

  32. Người Tù Kiệt Xuất

  33. Hồi Chuông Báo Tử I

  34. Hồi Chuông Báo Tử II

  35. Hồi Chuông Báo Tử III

  36. Hồi Chuông Báo Tử IV

  37. Thư Trả Lời Mai Nhuệ Anh

  38. Thánh Nhân Vô Phí Vật

  39. Đặc Biệt Cho Nhóm 10%

  40. Phân Định Chính Tà

  41. Phân Định Chính Tà 1

  42. Phân Định Chính Tà 2

  43. Phân Định Chính Tà 3

  44. Hư Danh - Hư Cấu

  45. Kim Âu Trả Lời Phỏng Vấn Hồng Phúc

  46. Hồng Phúc Phỏng Vấn Tourison. Lê Ngung

  47. Sư Thật Về Nguyễn Hữu Luyện

  48. Tri Nhân Tri Diện Bất Tri Tâm

  49. Nguyên Uỷ Một Vụ Kiện

  50. Trả Lời Câu Hỏi Của Một Vi Hữu


 

 

Binh Thư Yếu Lược Trần Quốc Tuấn * Một Trang Lịch Sử

Vietnamese Commandos' History * Vietnamese Commandos vs US Government * Lost Army Commandos

Bill of Compensation * Never forget * Viết Lại Lịch Sử  Video * Secret Army Secret War Video

Đứng Đầu Ngọn Gió Video * Con Người Bất Khuất Video * Dấu Chân Biệt Kích Video * Kiểm Lại Hồ Sơ Biệt Kích Video

The Secret war against Hanoi Richard H. Shultz Jr.* Gulf of Tonkin Incident * Pentagon Bạch Hóa * The heart of a boy

U.S Debt Clock * Wall Street and the Bolshevik Revolution Antony C. Sutton

Wall Street and the Rise of Hitler Antony C. Sutton * None Dare Call It Conspiracy Gary Allen

Chiến Tranh Tiền Tệ (Currency War) * Confessions of an Economic Hit Man John Perkins

The World Order Eustace Mullin * Trăm Việt trên vùng định mệnh * Chính Đề Việt Nam Tùng Phong (dịch)

OSS vào Việt Nam 1945 Dixee R. Bartholomew - Feis * Lyndon Baines Johnson Library Musuem

Chủ Nghĩa Dân Tộc Sinh Tồn * Nguồn Gốc Dân Tộc Việt Nam B́nh Nguyên Lộc

Nghi Thức Ngoại Giao * Lễ Nghi Quân Cách * Sắc lệnh Cờ Vàng * Quốc Tế Cộng Sản

How Does a Bill Become Law? * New World Order * Diplomacy Protocol. PDF

The World Order Eustace Mullin * Why Vietnam? Archimedes L. A. Patti

Vietnam War Document * American Policy in Vietnam

Foreign Relations Vietnam Volum-1 * The Pentagon Papers * Pentagon Papers Archives

Vietnam and Southeast Asia Doc * Vietnam War Bibliogaphy * Công Ước LHQ về Luật Biển

CIA and NGOs * CIA And The Generals * CIA And The House Of Ngo * Global Slavery

Politics of Southeast Asia * Bên Gịng Lịch Sử

Dấu Binh Lửa * Đại Hội Toàn Quân? Phùng Ngọc Sa

Bách Việt  * Lược Sử Thích Ca  * Chủ thuyết Dân Tộc Sinh Tồn

Silenced! The Unsolved Murders of Immigrant Journalists in the USA. Juan Gonzales

Society of Professional Journalists: Code of Ethics download

Douglas Mac Arthur 1962 * Douglas Mac Arthur 1951 * John Hanson, President of the Continental Congress

Phương Pháp Biện Luận * Build your knowledge

To be good writer * Ca Dao -Tục Ngữ * Chùa Bái Đính * Hán Việt

Top 10 Crime Rates  * Lever Act * Espionage Act 1917 * Indochina War * Postdam * Selective Service Act

War Labor Board * War of Industries * War Production Board * WWII Weapon * Supply Enemy * Wold War II * OSS

Richest of The World * Truman Committee   * World Population * World Debt * US Debt Clock *

An Sinh Xă Hội - Cách T́m IP Email * Public Holiday * Funny National Days

Oil Clock * GlobalResearch * Realworldorder * Thirdworldtraveler * Thrivemovement *Prisonplanet.com *Infowars

Rally protest *Sơ Lược VềThuyền Nhân  *The Vietnamese Population in USA *Lam vs Ngo

VietUni * Funny National Days  * 1DayNotes   

Liên lạc trang chủ

E Mail: kimau48@yahoo.com, kimau48@gmail.com

Cell: 404-593-4036

 


 

 

MINH THỊ

NGƯỜI  QUỐC  GIA ĐẶT QUYỀN LỢI CỦA TỔ QUỐC VÀ DÂN TỘC LÊN BẢN VỊ TỐI THƯỢNG. KHÔNG TRANH QUYỀN ĐOẠT LỢI CHO CÁ NHÂN, PHE NHÓM, ĐẢNG PHÁI HAY BẦY ĐÀN TÔN GIÁO CỦA M̀NH.

NGƯỜI QUỐC  GIA BẢO VỆ LĂNH THỔ CỦA TIỀN NHẦN, GIỮ G̀N DI SẢN VĂN HÓA DÂN TỘC, ĐĂI LỌC VÀ KẾT HỢP HÀI H̉A VỚI VĂN  MINH VĂN HÓA TOÀN CẦU ĐỂ XÂY DỰNG CON NGƯỜI, XĂ HỘI VÀ ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM CƯỜNG THỊNH PHÙ HỢP VỚI XU THẾ TIẾN BỘ CỦA NHÂN LOẠI.

Email: kimau48@yahoo.com or kimau48@gmail.com. Cell: 404-593-4036. Facebook: Kim Âu

 

 

 

at Capitol.  June 19.1996

 

 

with Sen. JohnMc Cain

 

with Congressman Bob Barr

with General John K Singlaub

 

 

CNBC .Fox .FoxAtl .. CFR. CBS .CNN .VTV.

.WhiteHouse .NationalArchives .FedReBank

.Fed Register .Congr Record .History .CBO

.US Gov .CongRecord .C-SPAN .CFR .RedState

.VideosLibrary .NationalPriProject .Verge .Fee

.JudicialWatch .FRUS .WorldTribune .Slate

.Conspiracy .GloPolicy .Energy .CDP .Archive

.AkdartvInvestors .DeepState .ScieceDirect

.NatReview .Hill .Dailly .StateNation .WND

-RealClearPolitics .Zegnet .LawNews .NYPost

.SourceIntel .Intelnews .QZ .NewAme

.GloSec .GloIntel .GloResearch .GloPolitics

.Infowar .TownHall .Commieblaster .EXAMINER

.MediaBFCheck .FactReport .PolitiFact .IDEAL

.MediaCheck .Fact .Snopes .MediaMatters

.Diplomat .NEWSLINK .Newsweek .Salon

.OpenSecret .Sunlight .Pol Critique .

.N.W.Order .Illuminatti News.GlobalElite

.NewMax .CNS .DailyStorm .F.Policy .Whale

.Observe .Ame Progress .Fai .City .BusInsider 

.Guardian .Political Insider .Law .Media .Above

.SourWatch .Wikileaks .Federalist .Ramussen

.Online Books .BREIBART.INTERCEIPT.PRWatch

.AmFreePress .Politico .Atlantic .PBS .WSWS

.NPRadio .ForeignTrade .Brookings .WTimes

.FAS .Millenium .Investors .ZeroHedge .DailySign

.Propublica .Inter Investigate .Intelligent Media  

.Russia News .Tass Defense .Russia Militaty

.Scien&Tech .ACLU .Veteran .Gateway. DeepState

.Open Culture .Syndicate .Capital .Commodity

.DeepStateJournal .Create .Research .XinHua

.Nghiên Cứu QT .NCBiển Đông .Triết Chính Trị

.TVQG1 .TVQG .TVPG .BKVN .TVHoa Sen

.Ca Dao .HVCông Dân .HVNG .DấuHiệuThờiĐại

.BảoTàngLS.NghiênCứuLS .Nhân Quyền.Sài G̣n Báo

.Thời Đại.Văn Hiến .Sách Hiếm.Hợp Lưu  

.Sức Khỏe .Vatican .Catholic .TS KhoaHọc

.KH.TV .Đại Kỷ Nguyên .Tinh Hoa .Danh Ngôn

.Viễn Đông .Người Việt.Việt Báo.Quán Văn

.TCCS .Việt Thức .Việt List .Việt Mỹ .Xây Dựng

.Phi Dũng .Hoa Vô Ưu.ChúngTa .Eurasia.

 CaliToday .NVR .Phê B́nh . TriThucVN

.Việt Luận .Nam Úc .Người Dân .Buddhism

.Tiền Phong .Xă Luận .VTV .HTV .Trí Thức

.Dân Trí .Tuổi Trẻ .Express .Tấm Gương

.Lao Động .Thanh Niên .Tiền Phong .MTG

.Echo .Sài G̣n .Luật Khoa .Văn Nghệ .SOTT

.ĐCS .Bắc Bộ Phủ .Ng.TDũng .Ba Sàm .CafeVN

.Văn Học .Điện Ảnh .VTC .Cục Lưu Trữ .SoHa

.ST/HTV .Thống Kê .Điều Ngự .VNM .B́nh Dân

.Đà Lạt * Vấn Đề * Kẻ Sĩ * Lịch Sử *.Trái Chiều

.Tác Phẩm * Khào  Cứu * Dịch Thuật * Tự Điển *